Ik ben vooral geïnteresseerd in het industriële Wallonië omdat het een geschiedenis heeft als van een grote Franse roman. Hoge opgang, steile neergang en vandaag een land in de kering. In dat opzicht is het een journalistiek cadeau en het blijft me verbazen dat er journalistiek niet meer aandacht voor is. De steden op de oude industriële as - Seraing/Luik, Charleroi, La Louvière - herinneren er aan dat welvaart komt en gaat. Dat is de generatie die in Vlaanderen opgroeide na de Tweede Wereldoorlog vergeten. Eind jaren '70 dachten weinigen in Charleroi dat de neergang blijvend zou zijn. Men dacht aan een dip. Maar tien jaar later waren een aantal gemeenten al gegettoïseeerd. Ook Vlaanderen zit vandaag op een gevaarlijk kantelpunt. Wij zijn niet immuun voor economische rampspoed, ook al hebben de voorbije decennia ons die waan gegeven. Ook hier is niet meteen een krachtig antwoord op een post-industriële samenleving gebaseerd op handenarbeid (zie Ford Genk). UIteraard waren en zijn de problemen in Wallonië veel groter. In de Cockerill-fabrieken van Seraing-Luik werkten ooit 40.000 arbeiders. Die vervang je niet zo snel met een kmo-economie waar vooral (hoog)geschoolden gevraagd worden.

Ik denk dat er bij de scholen meer mogelijk is. Er blijft toch een soort glazen wand tussen de landsdelen staan. En ik zal ook niemand tegenhouden om eens met mijn boeken als gids een dag of een weekend naar een Waalse stad te gaan. Vaak zijn ze onderschat.

Ik weet niet of die perceptie algemeen is, maar ze is wel verklaarbaar. Als de werkloosheidscijfers lang extreem hoog blijven (vooral in de oude industriesteden, maar ook in landelijke gebieden al la botte du Hainaut en het zuiden van de provincie Namen) is het niet zo gek dat men zich gaat afvragen of er wel de juiste politiek gevoerd wordt. In de Borinage is het cijfer bijv. 28 procent. En dat is geen perceptie.

Hij was er vergeten. Dat zie je ook aan het Van Gogh-erfgoed (de plekken waar hij verbleef en werkte): op het Maison van Gogh in Cuesmes na is daar nooit iets mee gebeurd. Noch qua uitbating, noch qua bescherming. Het goede aan de Van Gogh-expo in Bergen is dat de tentoonstelling de Borinage haar geheugen voor een stuk teruggeeft. Dat is essentieel, want nergens in België heeft men zo verbeten het industriële (mijn)erfgoed gesloopt. Daarmee is ook de herinnering uit het landschap weggenomen. Dankzij Van Giogh zien jongeren in de Borinage nu weer dat ze ook zelf onderdeel zijn van een traditie en geschiedenis die het verdient om bewaard te worden. Het is ook een uitstekende expo die ik iedereen graag aanbeveel.

Ee onderschatte Waalse schrijver is Constant Malva, een geboren en getogen Borain, trouwens. Hij heeft een strakke, uitgebeende recht-voor-de-raapse stijl. Atypisch voor een Waalse schrijver, eigenlijk. Ik zou hem graag vertalen.