'Toerekeningsvatbaarheid is geen term van de psychiatrie, maar van het strafrecht. Psychiaters en psychologen kunnen adviezen verlenen, maar daar houdt het op.'
'Mijn kernargument is: we zitten hier niet in de psychiatrie maar in een strafrechtbank. Die normen gebruiken we. We hebben geleerd dat deze man bestaat uit een ziektebeeld, en een belangrijke dosis boosaardigheid.'
'Op die argumenten heb ik geen antwoord gekregen.' Hij vraagt opnieuw om de beschuldigde schuldig en toerekeningsvatbaar te verklaren.
Advocaat Michael Verstraeten neemt het woord. 'We zijn het erover eens dat de man achter mij ernstig gestoord is. Maar daar gaat het niet over. We zijn het er niet over eens of die man controle had over zijn daden.'
'U kan dat doen aan de hand van het dossier. Het wit konijn dat hier voor u getoverd is, is onvoldoende. Moest de stoornis onder psychoses vallen, dan zou hij volgens dat boekje plots zijn daden niet meer onder controle hebben. Dat is nonsens. U moet oordelen op basis van de feiten.'
In de gevangenis zijn afspraken met De Gelder gemaakt en die kan hij naleven, zegt de advocaat. 'Als ge u daden plant, erover nadenkt, en dan uitvoert, dan heb je controle over je daden.'
'Zeggen dat dat een gevolg is van een ziekte, gaat niet.' Hij benadrukt het onderscheid tussen dwang en drang. 'Welke element heeft u gehad van de verdediging dat er een overweldigende factor was die hem dreef?'
'Kim De Gelder moet toerekeningsvatbaar verklaard worden.'
Advocaat Walter Damen gaat naar eigen zeggen kort zijn. 'Kort repliceren volgens de traditie, daar hou ik ook van.'
'U hebt in 5 uur tijd nauwelijks antwoorden gegeven', richt Damen zich tot Haentjens.
'Wat hebt u wel gezegd? Over de poging moord in Vrasene heeft welgeteld zes minuten gepleit. Maar als je iets betwist, betwist het dan deftig. Zeg dan niet dat als ik 25 pagina's daarover schrijf, dat ik niets te zeggen heb.'
'Als ik met een bijl rondrij om iemand te helpen een boom om te hakken, dan is dat geen poging tot moord', zegt hij. Maar als iemand dat doet om iemand te vermoorden, dan is dat volgens hem strafbaar.
'Als het morgen het Louvre beslist om de Mona Lisa naar het Mas in Antwerpen te brengen. En ik zoek de weg op, ik doe een voorverkenning aan het Mas, ik schaf mij een uniform aan. En ik ga naar het Mas omdat ik denk dat het gaat aankomen. Maar het gaat naar het Smak in Gent. Denkt u echt dat de procureur die dief dan niet gaat bestraffen? Nee, meester Haentjens, zo werkt ons strafrecht niet.'
'Ik heb van u niets gehoord over het controleren van zijn daden. Ik heb u nergens een verband horen maken over hoe zijn ernstige geestesstoornis een invloed had over zijn daden.'
Het verschil tussen de DSM-4 en 5 is miniem, haalt hij aan.
De advocaat somt een hele lijst eigenschappen op van de psychopaat. 'Hier zit geen schizofrene psychotische man, hier zit een rasechte psychopaat.'
Procureur-generaal Yves Van Den Berge benadrukt dat de jury niet naar de wet mag verwijzen waarover Jaak Haentjens het had. 'Dan zitten we met een procedurefout, en kunnen we het proces opnieuw doen.'
Ook de procureur benadrukt dat Kim De Gelder de kenmerken van een psychopaat heeft, en ontkent dat hij zichzelf heeft tegengesproken.
'Slechts zes procent van de psychopaten wordt inderdaad geïnterneerd. Dat is gewoon een kleine foutmarge. Ook uw tegenexperten spreken van psychpathologische kenmerken.'
'Zeg mij eens waarop u steunt om te zeggen dat hij belust is op wraak. Hij heeft dat gezegd. Maar het oneerlijke is dat men daaruit één motief gaat uitnemen om te zeggen dat hij een psychopaat is. Je moet rekening houden met het incoherente van al zijn verklaringen.'
'Hij ziet niet meer of zijn concept fout is, maar kan nog wel voorbereidingen treffen. Schizofrenen slaan niet alleen wartaal uit.'
'Hij kan logisch denken, hij kan voorbereidingen treffen, maar dat wil niet zeggen dat het concept vanwaaruit hij denkt, fout is.'
De advocaat gaat ook in op de voorbereidingen. Hij is daar niet zo van onder de indruk. 'Wat doet hij? Hij kleurt zijn haar ros. Je kunt toch geen stommere kleur kiezen dan dat om niet op te vallen.'
'Als je dan toch zo een gesofisticeerde psychopaat bent, dan zet je een klak op.'
'Zijn vermomming bij Fabeltjesland was ridicuul', zegt Haentjens.
Haentjens wil ook reageren op de repliek van advocaat Damen. 'Leg jij mij eens uit waarom poging tot moord niet van toepassing is op de man van Elza Van Raemdonck? Ik moet hier niets bewijzen. De intentie speelt niet mee, er moet een daad gesteld zijn. Dus er is geen poging.'
Hij richt zich tot Vermassen. 'Men mag niet op het arrest van de KI steunen. Die hebben niet gezegd dat Kim De Gelder ontoerekeningsvatbaar is. Er is geen eenduidig klinkt het. Dat is niet aan de orde.'
Hij herhaalt dat er geen motief is, maar dat zijn daden een gevolg zijn van zijn ziekte.
'Ik vraag mij ook af in welke instelling ze Kim De Gelder geobserveerd zouden hebben? Hier in België is daar op dit ogenblik de mogelijkheid niet toe.' Hij vindt de observatie in Brugge van kapitaal belang.
'Over die chatberichten ga ik niets meer zeggen. Laat het seksueel motief voor wat het is.' Daar heeft de advocaat niets over teruggevonden.
'Er is maar één kader waarin het incoherente, leugenachtige gedrag van De Gelder in past en dat is dat van de schizofrenie.' 'Ik vraag aan de jury om de interneringsvragen positief te beantwoorden', besluit Haentjens.
Mijnheer De Gelder, u hebt het laatste woord, zegt de voorzitter. 'Hebt u nog iets toe te voegen?' 'Nee, voorzitter. Ik sluit mij aan bij mijn advocaat', antwoordt de beschuldigde.